Criminaliteit
Minder traditionele criminaliteit in Nederland, Utrechtse cijfers
In alle regio’s van Nederland is de traditionele criminaliteit – diefstal, inbraak, geweld en vernielingen – in de periode 2012-2021 sterk gedaald. Voor Nederland gemiddeld is de daling van de geregistreerde misdrijven traditionele criminaliteit in deze periode 52%. Uitgesplitst naar politieregio’s is de grootste afname te zien in Limburg (-58%) en de kleinste in Rotterdam (-48%). Voor de politieregio Midden-Nederland (waar de provincie Utrecht onder valt) is de daling 49%.
Wat betreft de gemeenten binnen de provincie Utrecht, zien we de grootste dalingen geregistreerde misdrijven traditionele criminaliteit in Bunnik (-64%), Leusden (-62%) en Stichtse Vecht (-61%). Relatief geringe daling was er in de gemeenten Eemnes (-29%) en Lopik (-20%).
|
Daling en omvang traditionele criminaliteit provincie Utrecht |
||
|
|
Daling geregistreerde misdrijven traditionele criminaliteit 2012-2021 (%) |
Geregistreerde traditionele misdrijven 2021 (per 1.000 inwoners) |
|
Amersfoort |
55% |
25 |
|
Baarn |
57% |
21 |
|
Bunnik |
64% |
15 |
|
Bunschoten |
48% |
15 |
|
DeBilt |
40% |
23 |
|
DeRondeVenen |
59% |
14 |
|
Eemnes |
29% |
18 |
|
Houten |
48% |
17 |
|
IJsselstein |
55% |
17 |
|
Leusden |
62% |
12 |
|
Lopik |
20% |
15 |
|
Montfoort |
60% |
10 |
|
Nieuwegein |
40% |
30 |
|
Oudewater |
53% |
12 |
|
Renswoude |
57% |
9 |
|
Rhenen |
55% |
14 |
|
Soest |
59% |
16 |
|
StichtseVecht |
61% |
16 |
|
Utrecht(gemeente) |
40% |
44 |
|
UtrechtseHeuvelrug |
48% |
19 |
|
Veenendaal |
39% |
23 |
|
Vijfheerenlanden |
. |
17 |
|
WijkbijDuurstede |
59% |
10 |
|
Woerden |
49% |
18 |
|
Woudenberg |
46% |
14 |
|
Zeist |
56% |
24 |
|
|
|
|
|
Nederland |
52% |
25 |
|
Politieregio Midden-Nederland |
49% |
. |
|
Bron: CBS |
Wat betreft traditionele misdrijven die in 2021 werden geregistreerd, zijn dat er voor heel Nederland 25 per 1.000 inwoners. Binnen de provincie Utrecht zijn het de gemeenten Utrecht (44 per 1.000 inwoners) en Nieuwegein (30 per 1.000 inwoners) die boven dit gemiddelde uitkomen. Relatief het minst aantal registraties van traditionele misdrijven vonden in 2021 binnen de provincie Utrecht plaats in de gemeenten Renswoude (9 per 1.000 inwoners), Montfoort en Wijk bij Duurstede (10 per 1.000 inwoners).
Online criminaliteit stijgt met 22% in 9 jaar
Waar de traditionele criminaliteit is afgenomen, is de online criminaliteit juist toegenomen. Sinds 2012 is in heel Nederland het aantal slachtoffers van online criminaliteit met 22% gestegen. Het sterkst is de stijging van het aantal slachtoffers van aankoopfraude (toename ruim 100%), dat is het niet leveren van bestelde goederen of diensten waarvoor betaald werd. Ook verkoopfraude, dat is het niet betaald krijgen voor geleverde producten of diensten, nam fors toe (met ruim 60%). Online pesten is met 25% toegenomen. Het aantal slachtoffers van identiteitsfraude, het zonder toestemming gebruikmaken van iemands persoonlijke gegevens voor financieel gewin, daarentegen was ruim de helft (58%) lager dan in 2012, maar de laatste jaren is wel sprake van een lichte toename. Het betreft hier landelijke ontwikkelingen; vooralsnog zijn er geen uitsplitsingen beschikbaar op regio- of gemeenteniveau.
|
Ontwikkeling totaal slachtofferschap online criminaliteit 2012-2021 |
||
|
|
2012 |
2021 |
|
Totaal slachtofferschap online criminaliteit |
100 |
122,1 |
|
Hacken |
100 |
94,6 |
|
Aankoopfraude |
100 |
218,6 |
|
Verkoopfraude |
100 |
164,7 |
|
Identiteitsfraude |
100 |
41,7 |
|
Online pesten |
100 |
125,6 |
|
Bron: CBS |
Bron: Minder traditionele criminaliteit in alle delen van Nederland (cbs.nl), CBS (2022); Veiligheidsmonitor 2021
‘Klassieke misdaad’ verminderd door pandemie, cybercrime sterk toegenomen
Het aantal inbraken, overvallen en straatroven, gemeten naar het aantal aangiftes, is in de coronaperiode sterk afgenomen. In een op politiecijfers gebaseerd krantenartikel wordt gesteld dat het aantal inbraken in heel Nederland in de periode januari 2021 – augustus 2021 42% lager ligt dan in diezelfde maanden in 2019. Een woordvoerder van de politie stelt hierbij dat door het vele thuiswerken, de gelegenheid om inbraken te plegen een stuk minder is geworden. Een bijkomstigheid is dat er relatief meer inbraakzaken opgelost konden worden, wat mede te danken is aan het feit dat er ook meer door mensen gebeld is over verdachte situaties in de buurt. De gesignaleerde daling van het aantal overvallen in bijvoorbeeld winkels en horeca heeft uiteraard te maken met het feit dat men wekenlang dicht is geweest. Ook speelt een rol dat mensen steeds meer cashloos zijn gaan betalen. Waar de ‘klassieke misdaad’ in de vorm van inbraken, overvallen en straatroven aldus in coronatijd sterk is afgenomen, geldt dit niet voor online misdrijven. In de periode januari 2021 – augustus 2021 is het aantal aangiftes op dit gebied landelijk met 225% toegenomen ten opzichte van dezelfde maanden in 2019. Deels gebruiken cybercriminelen ook een coronagerelateerde insteek bij hun activiteiten. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat bericht hierover in voorjaar 2021. De nieuwe tactieken op het gebied van phishing mails bestaan uit het ‘losmaken van een negatieve emotie’ bij de slachtoffers zoals het benadrukken van coronagerelateerde urgentie of het opwekken van coronagerelateerde angst. Ook kan er worden ingespeeld op positieve emoties, zoals collegialiteit. Door zich voor te doen als een bekende of een autoriteit, vergroten cybercriminelen daarbij de kans dat het slachtoffer ergens op klikt. Het openen van een phishing mail kan veel schade opleveren voor particulieren en bedrijven.
Voor de provincie Utrecht geldt dat, in misdrijfcijfers uitgedrukt, de criminaliteit in de periode januari-augustus 2021 in totaal is afgenomen met 13% ten opzichte van dezelfde maanden in 2019. Vooral het aandeel overvallen (-47%) en het aandeel straatroven (-34%) is sterk afgenomen. Wat betreft fraude is er sprake van een toename (+47%) evenals van de cybercrime. Deze laatste neemt in genoemde periode explosief toe met 371%.
Bron: Maatschappelijke impact van de coronapandemie in de provincie Utrecht. Een tussenstand. (Oktober 2021)
|
Aantal misdrijven provincie Utrecht in periode januari tot en met augustus (2019 – 2021) |
|||
|
|
|
|
|
|
jan-aug 2019 |
jan-aug 2021 |
verschil percentage |
|
|
criminaliteit totaal |
41931 |
36346 |
-13% |
|
woninginbraken |
2132 |
1420 |
-33% |
|
geweld: totaal |
3638 |
2983 |
-18% |
|
geweld: straatroof |
98 |
65 |
-34% |
|
geweld: overval |
38 |
20 |
-47% |
|
cybercrime |
205 |
966 |
+371% |
|
Fraude: taal |
4154 |
6094 |
+47% |
|
Fraude: online handel |
2440 |
2582 |
+6% |
|
Bron: Veiligheidsbeelden - misdrijven aantal - Utrecht (databank.nl)
|
Georganiseerde en ondermijnende criminaliteit ook bij financieel kwetsbare ondernemers
In het jaarverslag van het Landelijke Informatie- en ExpertiseCentrum (LIEC), dat ondersteunt bij de aanpak van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit in Nederland, wordt aangegeven hoe de georganiseerde criminaliteit zich razendsnel aanpast aan de nieuwe omstandigheden. Zo signaleerden de regionale expertisecentra misbruik van kwetsbare mensen en coronasteunmaatregelen van de Rijksoverheid. Om de weerbaarheid van partners en ondernemers tegen dit misbruik te vergroten, zijn bulletins met handelingsperspectief en communicatietoolkits aangeboden. Zo wordt bijvoorbeeld gewaarschuwd voor de financiële kwetsbaarheid van veel ondernemers in coronatijd; het feit dat veel ondernemers te maken hebben met (grote) financiële problemen maakt het voor criminelen interessant om in een noodlijdende onderneming te investeren. Ze bieden ondernemers in nood een ‘reddingsplan’ met snel contant geld, wat aantrekkelijk lijkt, maar waaruit het vervolgens lastig ontsnappen is. Denk hierbij aan geldbedragen in ruil voor het ter beschikking stellen van hun bedrijfsruimten, diensten, voertuigen of zelfs ondernemingen.
Bron: Maatschappelijke impact van de coronapandemie in de provincie Utrecht. Een tussenstand. (Oktober 2021)
Slachtoffers woninginbraak voelen zich ook buitenshuis onveiliger
Het CBS geeft aan dat slachtoffers van woninginbraak zich daarna vaker onveilig voelen dan mensen die geen slachtoffer zijn geweest. Hun algemene onveiligheidsgevoelens en ook die in hun eigen buurt zijn groter en ze denken ook een groter risico te lopen om opnieuw een woninginbraak mee te maken. Inbraakslachtoffers vermijden daarnaast vaker onveilige situaties en gedragen zich voorzichtiger. Ze doen vaker de deur ’s avonds niet open uit veiligheidsoverwegingen en laten vaker het licht branden bij afwezigheid. Andere veiligheidsmaatregelen die ze treffen zijn: plaatsen van extra veiligheidssloten, installeren van rolluiken, zorgen voor buitenverlichting (met sensor) en het aanbrengen van een alarminstallatie of camerabewaking.
Binnen de provincie Utrecht vonden in 2019 relatief de meeste woninginbraken plaats in de gemeente Amersfoort, namelijk 9,5 per 1.000 woningen. Het minste aantal woninginbraken vond plaats in de gemeenten Lopik (2,5), Bunschoten (2,7) en Houten (2,9 inbraken per 1.000 woningen).
Bron: CBS (2020) ‘Slachtoffers woninginbraak voelen zich ook buitenshuis onveiliger’ en Politie Utrecht (2019)
Bovengemiddeld aantal delicten provincie Utrecht in 2019
Gemiddeld in Nederland had in 2019 zo’n 23% van de Nederlanders te maken met een delict (niet zijnde cybercrime) en 22% met cybercrime. Onder cybercrime wordt met name identiteitsfraude (skimming en phishing) en koop- en verkoopfraude verstaan. Uitgesplitst naar provincie zien we dat de provincie Utrecht iets ongunstiger scoort dan landelijk gemiddeld waar het gaat om ondervonden delicten: in 2019 heeft 26,2% van de Utrechters hier mee te maken ten opzichte van 23,7% landelijk gemiddeld. Relatief het gunstigst scoort de provincie Zeeland (15,6%), het minst gunstig scoort de provincie Noord-Holland (30,1%).
Wat betreft cybercrime scoort de provincie Utrecht op het gebied van ondervonden delicten (22,8%) zo goed als gemiddeld in Nederland (22,3%). De provincie Zeeland scoort relatief het meest gunstig (19,5%) en de provincie Flevoland relatief het meest ongunstig (25,5%).
Bron: CBS
Ondervonden delicten per 100 inwoners naar provincie (2019)
|
Ondervonden delicten totaal (excl cybercrime) |
Ondervonden delicten cybercrime totaal |
|
|---|---|---|
|
Regio's |
per 100 inwoners |
per 100 inwoners |
|
Nederland |
23,7 |
22,3 |
|
Groningen |
21,6 |
23,8 |
|
Friesland |
20,0 |
22,8 |
|
Drenthe |
20,8 |
24,3 |
|
Overijssel |
17,4 |
21,1 |
|
Flevoland |
22,0 |
25,5 |
|
Gelderland |
19,0 |
21,3 |
|
Utrecht |
26,2 |
22,8 |
|
Noord-Holland |
30,1 |
24,3 |
|
Zuid-Holland |
27,0 |
21,3 |
|
Zeeland |
15,6 |
19,5 |
|
Noord-Brabant |
20,9 |
20,9 |
|
Limburg |
23,0 |
23,3 |
Bron: CBS
Aantal woninginbraken per 1.000 woningen in gemeenten provincie Utrecht (2019)
Bron: Politie Utrecht
Databank
In de databank vindt u ondere andere de indicatoren:
- Promillage misdrijven
- Promillage woninginbraken
- Promillage autokraak
- Promillage geweldsmisdrijven
- Fietsendiefstallen
- Aantal verdachten per 1.000 inwoners --> 10.000 inwoners
- Aantal jeugdige verdachten (12-24 jaar) per 1.000 inwoners
- Ooit slachtoffer huiselijk geweld, 65+ jr [%]
- Ooit slachtoffer huiselijk geweld, 19 - 65+ jr [%]
- Verwijzingen HALT per 1.000 jongeren
Meer weten?
CCV. 2018. Focus op veiligheid. Een kennismaking met lokaal veiligheidsbeleid voor nieuwe raadsleden