Lucht en geluid
Geluidshinder en gevolgen voor de gezondheid
Het RIVM stelt dat wanneer geluid te hard is of langdurig op ons inwerkt het invloed kan hebben op onze gezondheid en ons welzijn. Geluid kan leiden tot hinder, slaapverstoring, verstoring van de dagelijkse activiteiten en stress. Deze effecten kunnen op hun beurt weer aanleiding geven tot een hogere bloeddruk en verhoogde niveaus van het stresshormoon cortisol, waardoor het risico op hart- en vaatziekten en psychische aandoeningen wordt verhoogd. Geluid kan echter ook direct resulteren in fysiologische reacties zoals een verhoogde bloeddruk. Ook kan geluid een negatieve invloed hebben op de leerprestaties van kinderen. De provincie Utrecht wordt steeds voller en drukker en daardoor ook lawaaiiger. Het wordt dan ook door velen steeds belangrijker gevonden om bij gebiedsontwikkelingen ook potentiële geluidsproblematiek mee te laten wegen. Geluid dreigt volgens sommige deskundigen het grootste milieuprobleem voor de gezondheid
Bron: RIVM; Effecten van geluid, GGDregioUtrecht, S Dekennisvanu.nl; Herrie dreigt het grootste milieuprobleem voor de gezondheid te worden
Ervaren geluidsoverlast provincie Utrecht 19-65 jarigen naar gemeente (2020)
|
|
verkeer op wegen waar je harder mag dan 50 km/u, 19-65 jr |
verkeer op wegen waar je niet harder mag dan 50 km/u, 19- 65 jr |
treinverkeer, 19- 65 jr |
vliegverkeer, 19-65 jr |
brommers/ scooters, 19-65 jr |
buren, 19- 65 jr |
bedrijven/ industrie, 19-65 jr |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Amersfoort |
17,0% |
29,0% |
9,0% |
11,9% |
47,9% |
33,5% |
6,5% |
|
Baarn |
14,0% |
29,0% |
8,0% |
16,9% |
35,0% |
29,5% |
6,3% |
|
Bunnik |
26,0% |
24,0% |
12,0% |
11,5% |
31,4% |
25,9% |
8,1% |
|
Bunschoten |
10,0% |
17,0% |
2,0% |
11,4% |
25,9% |
26,2% |
7,1% |
|
De Bilt |
17,0% |
27,0% |
11,0% |
14,6% |
37,2% |
29,7% |
7,8% |
|
De Ronde Venen |
21,0% |
27,0% |
3,0% |
41,6% |
37,4% |
24,9% |
4,6% |
|
Eemnes |
25,0% |
27,0% |
2,0% |
17,9% |
38,2% |
26,1% |
4,0% |
|
Houten |
13,0% |
17,0% |
13,0% |
7,7% |
33,9% |
30,8% |
5,5% |
|
IJsselstein |
14,0% |
25,0% |
3,0% |
11,9% |
41,4% |
31,6% |
7,8% |
|
Leusden |
12,0% |
21,0% |
2,0% |
12,7% |
30,2% |
28,8% |
6,0% |
|
Lopik |
17,0% |
20,0% |
2,0% |
9,2% |
29,1% |
21,5% |
6,5% |
|
Montfoort |
19,0% |
23,0% |
3,0% |
22,1% |
33,3% |
27,8% |
6,6% |
|
Nieuwegein |
21,0% |
27,0% |
5,0% |
11,8% |
43,1% |
34,6% |
9,3% |
|
Oudewater |
12,0% |
24,0% |
4,0% |
22,7% |
31,3% |
24,4% |
5,9% |
|
Renswoude |
12,0% |
20,0% |
2,0% |
17,7% |
26,9% |
22,4% |
9,4% |
|
Rhenen |
15,0% |
29,0% |
4,0% |
11,5% |
42,5% |
29% |
6,1% |
|
Soest |
13,0% |
27,0% |
6,0% |
13,5% |
33,4% |
29,7% |
5,6% |
|
Stichtse Vecht |
15,0% |
24,0% |
10,0% |
27,2% |
31,0% |
29,1% |
7,9% |
|
Utrecht |
25,0% |
42,0% |
11,0% |
11,6% |
53,0% |
41,2% |
8,9% |
|
Utrechtse Heuvelrug |
16,0% |
27,0% |
8,0% |
18,1% |
32,3% |
28,0% |
4,7% |
|
Veenendaal |
13,0% |
24,0% |
7,0% |
9,4% |
36,2% |
31,2% |
7,7% |
|
Vijfheerenlanden |
20,0% |
26,0% |
2,0% |
5,4% |
29,5% |
27,3% |
5,7% |
|
Wijk bij Duurstede |
12,0% |
16,0% |
2,0% |
10,4% |
28,2% |
22,3% |
4,1% |
|
Woerden |
19,0% |
25,0% |
12,0% |
24,3% |
35,1% |
25,9% |
7,2% |
|
Woudenberg |
15,0% |
21,0% |
2,0% |
9,7% |
22,9% |
25,1% |
4,4% |
|
Zeist |
15,0% |
26,0% |
4,0% |
9,8% |
37,8% |
33,7% |
6,7% |
Bron: GGD regio Utrecht
Luchtverontreiniging leidt tot gezondheidsverlies
Luchtverontreiniging is een belangrijke veroorzaker van gezondheidsverlies in Nederland, omdat iedereen er aan blootgesteld wordt. Vlakbij bronnen van luchtverontreiniging, zoals wegen of woningen waar houtkachels of openhaarden gestookt worden, maar ook in natuurgebieden, is er sprake van luchtverontreiniging. Luchtverontreiniging is schadelijk voor onze gezondheid, óók als de concentraties onder de wettelijke normen blijven. In de provincie Utrecht liggen de concentraties ongezonde stoffen in de lucht nog steeds boven de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie. Daarom streeft de provincie ernaar dat de lucht schoner wordt zodat we deze advieswaarden halen in 2030.
Kinderen, ouderen en mensen met luchtwegaandoeningen of hart- en vaatziekten hebben in het dagelijks leven de meeste last van vervuilde lucht, maar ook andere mensen kunnen hier ziek van worden en eerder overlijden. Het meest gevaarlijk zijn de kleinere fijnstofdeeltjes omdat deze dieper in de longen kunnen doordringen. De gezondheidseffecten hangen ook af van de samenstelling van het fijnstof. Fijnstof vrijkomend bij verbranding geeft bijvoorbeeld andere klachten dan fijnstof afkomstig van veehouderij.
Wie gedurende korte tijd lucht inademt met piekconcentraties van luchtvervuiling kan klachten krijgen zoals hoesten en benauwdheid. Langdurige blootstelling kan leiden tot een verminderde longfunctie, toename van luchtwegklachten en astma aanvallen, een grotere gevoeligheid voor infecties en uiteindelijk eerder overlijden door luchtwegziekten en hart- en vaatziekten.
Bron: Website provincie Utrecht; Schone lucht | provincie Utrecht (provincie-utrecht.nl)
Lucht in provincie Utrecht wordt schoner; verschillen tussen gemeenten
In vrijwel de gehele provincie Utrecht wordt inmiddels voldaan aan de Europese normen. Het gezondheidsverlies is grotendeels het gevolg van de blootstelling van iedereen aan een luchtkwaliteit die beter is dan de normkwaliteit. Voor fijnstof heeft de provincie Utrecht de hoogste gemiddelde bevolkingsblootstelling in 2019. Voor stikstofdioxide is alleen in Zuid-Holland de gemiddelde concentratie hoger. Voor beide stoffen geldt dat de concentratie in 2019 lager waren dan in 2017, dus dat de lucht schoner wordt. Voor zeer fijnstof wordt nergens in de provincie de advieswaarde van de WHO voldaan, wel aan de EU norm.
De gemeente Utrecht zit bij alle vier de stoffen (PM2,5, PM10, EC (roet) en NO2) in de top3 van gemiddeld hoogste concentraties. Voor Stikstofdioxide en EC (roet) vullen Stichtse Vecht en Nieuwegein de top3 aan, voor fijnstof (PM10) zijn dat Veenendaal en Renswoude, voor de fijnere fractie van fijnstof (PM2,5) zijn dat Veenendaal en IJsselstein. Gemeenten Baarn, Eemnes en De Ronde Venen zijn het schoonste wat betreft fijnstof (PM10) en de fijnere fractie van fijnstof (PM2,5). Renswoude en Bunschoten zijn het schoonste wat betreft Stikstofdioxiden en CE (roet).
Bron: RIVM, https://www.provincie-utrecht.nl/sites/default/files/2021-04/Rapportage%20luchtkwaliteit%202019.PDF
Gemiddelde bevolkingsblootstelling aan stikstofdioxide en fijnstof naar provincie (2019)
|
|
Gemiddelde NO2 concentratie per woning (μg/m3) (Stikstofdioxide) |
Gemiddelde PM10 concentratie per woning incl. zeezout) (μg/m3) (Fijnstof) |
|---|---|---|
|
Zuid-Holland |
21,5 |
18,4 |
|
Utrecht |
18,5 |
18,6 |
|
Noord-Holland |
18,1 |
17,9 |
|
Noord-Brabant |
18,4 |
18,3 |
|
Limburg |
16,4 |
17,1 |
|
Gelderland |
16,5 |
17,7 |
|
Zeeland |
15,5 |
16,1 |
|
Overijssel |
14,6 |
16,6 |
|
Flevoland |
13,4 |
16,2 |
|
Drenthe |
11,4 |
15,0 |
|
Groningen |
11,8 |
14,9 |
|
Friesland |
10,8 |
14,7 |
Bron: RIVM
Databank
In de databank vindt u onder andere de indicatoren:
lucht:
- Emissie NO2
- Emissie PM25
- Emissie PM10
- Gem. concentratie woningen per gemeente voor PM10
- Gem. concentratie woningen per gemeente voor PM2,5
- Gem. concentratie woningen per gemeente voor NO2
- Gem. concentratie woningen per gemeente voor EC
- Nachtelijke lichtemissie, gemiddeld (in E-10 Watt/cm2/sr)
geluid:
- overlast van verkeer
- overlast van treinverkeer
- overlast van vliegverkeer
- overlast van brommers/scooters
- overlast van buren
- overlast door windturbines/windmolens