Hernieuwbare energie

Opgewekte hoeveelheid zonnestroom per inwoner in provincie Utrecht relatief laag 

In 2021 was de gemiddeld opgewekte zonnestroom per inwoner in de provincie Utrecht 1.523 MJ. Alleen de provincies Noord- en Zuid-Holland scoren lager. De provincies Drenthe en Groningen wekken meer dan drie keer zoveel op per inwoner. Een gemiddelde Nederlander gebruikt ongeveer 5.100 MJ elektriciteit per jaar in de woning.  Kijken we naar verschillen binnen de provincie dan zien we dat in 2021 relatief veel zonnestroom wordt opgewekt in Renswoude (4.048 MJ/inw), in Montfoort (3.726 MJ/inw) en in Eemnes (3.682 MJ/inw) en relatief weinig in Zeist, De Bilt, Utrecht, Baarn en Stichtse Vecht (onder de 1.100 MJ/inw).  

De groei tussen 2019 en 2021 was in heel Nederland 107%, de provincie Utrecht groeide met gemiddeld 85%. De groei was in de gemeenten Eemnes (9%) en Leusden (22%) het laagst, alle andere gemeenten groeiden met meer dan 50%. De gemeenten Lopik, Renswoude, Montfoort, Nieuwegein, Bunschoten en Houten groeiden met meer dan 100%.  

Zonnestroom wordt opgewekt op de daken van huizen, op daken van bedrijven en er zijn ook veldopstellingen met zonnepanelen. De stroom die in de provincie Utrecht wordt opgewekt kwam in 2021 voor iets meer dan de helft van kleine systemen. 

Bron: Klimaatmonitor die het CBS als bron heeft. 

De cijfers van alle gemeenten en provincies kunt u vinden op: Staat van Utrecht databank

Vermogen zonnepanelen op woningen meer dan verdubbeld in drie jaar tijd 

In 2023 zijn in de provincie Utrecht bij 35% van de woningen zonnepanelen geregistreerd ten opzichte van 33% in Nederland. Gemeenten met 50% of meer geregistreerde zonnepanelen zijn: Vijfheerenlanden, Woudenberg en Eemnes. Gemeenten met minder dan 30% zijn: Utrecht, De Bilt en Zeist. Als gemeenten veel flats hebben of benedenwoningen dan zijn er relatief minder daken waar zonnepanelen op gelegd kunnen worden. Daardoor zal het percentage woningen een lager maximum kunnen bereiken. 

Het vermogen van geregistreerde zonnepanelen in de provincie Utrecht is met 145% gegroeid in de periode van 2020 tot en met 2023. In Nederland is deze groei in vermogen 131%. Bij elke gemeente in de provincie Utrecht is dit vermogen minstens verdubbeld in deze periode. De grootste stijging is te zien in Renswoude (204%), Zeist (192%) en De Bilt (185%). De kleinste stijging is in Eemnes (106%), Bunnik (115%) en Amersfoort (119%). Gekeken naar het percentage zonnepanelen op daken en de groei van vermogen jaar op jaar, is in de afgelopen 10 jaar te zien dat over het algemeen de groei van vermogen afneemt naarmate er een hoger percentage zonnepanelen op daken liggen. 

Bron: CBS, Klimaatmonitor 

De cijfers van alle gemeenten en provincies kunt u vinden op: Staat van Utrecht databank

Windenergie Nederland bijna verdubbeld in 5 jaar, stilstand in provincie Utrecht 

In oktober 2024 zijn er in Nederland 2.565 windturbines op land opgesteld. Het grootste aantal staat in Flevoland (686), Noord-Holland (348) en Friesland (379). Het kleinste aantal staat in Utrecht (16), Limburg (32) en Overijssel (32). De windturbines in de provincie Utrecht hebben tezamen een opgesteld vermogen van 34 MW. Dit is een half procent van het totale vermogen opgesteld op land in Nederland. Deze turbines staan in Nieuwegein (5 met 10 MW), Vijfheerenlanden (3 met 9 MW), Houten (3 met 6 MW), Lopik (3 met 6 MW) en De Ronde Venen (2 met 3 MW). 

Vergeleken met 2019 is op oktober 2024 het totale opgestelde vermogen van windturbines in Nederland bijna verdubbeld (95% groei). Provincies met de grootste groei in deze periode zijn: Limburg (919%), Drenthe (762%) en Fryslân (208%). Provincies met de minste groei zijn: Utrecht (0%), Zeeland (20%) en Overijssel (32%).   

Bron: Klimaatmonitor 

De cijfers van alle gemeenten en provincies kunt u vinden op: Staat van Utrecht databank

Percentage hernieuwbare energie in Utrecht is tussen 2018 en 2020 gestegen van 4,5% naar 7,9% 

In de provincie Utrecht is het percentage hernieuwbare energie in de periode 2018 - 2020 gestegen van 4,5% naar 7,9%. Dit komt door een combinatie van 10% minder totaal energiegebruik en een groei van 57% hernieuwbare energie. Hernieuwbare energie is energie die wordt opgewekt door onder andere wind, zon, afvalverbrandingsinstallaties, biogas en waterkracht. Het landelijk gemiddelde van het percentage hernieuwbare energie is in deze periode gestegen van 7,3% naar 10,3%. Zowel in 2018 als in 2020 was het percentage hernieuwbare energie in de provincie Utrecht dus onder gemiddeld.  Er zijn grote verschillen tussen de provincies: In Limburg (5,2%) en Zuid-Holland (6,0%) zijn de percentages relatief laag. Flevoland produceert in 2019 relatief verreweg de meeste hernieuwbare energie (38,6%).   Binnen de provincie Utrecht scoren de gemeenten Bunschoten (17,4%), gemeente Utrecht (12,2%), Lopik (9,7%) en Montfoort (9,6%) het hoogste en Zeist (4,2%), Baarn (4,8%) en Utrechtse Heuvelrug (5,0%) het laagste. In de gemeente Utrecht is het aandeel hernieuwbare warmte sterk gestegen (van 4,0% naar 21,7%), in belangrijke mate door de BioWarmte Installatie Lage Weide. 

Bron: Klimaatmonitor via databank Staat van Utrecht (november ’22)

Hernieuwbare energie

Het energiegebruik dat van oudsher overwegend gebaseerd was op fossiele brandstoffen, heeft veel welvaart gebracht. De nadelen van dit gebruik worden echter steeds duidelijker. Klimaatverandering, luchtverontreiniging en de afhankelijkheid van soms politiek instabiele regio’s hebben een grote impact op gezondheid en veiligheid. Het streven naar energiebesparing en de productie van duurzame energie vormt een belangrijk maatschappelijk transitieproces. Belangrijke duurzame energiebronnen zijn momenteel:

• Zonne-energie: direct op te vangen via zonnepanelen (ook wel: PV-systemen) die tegenwoordig op vrijwel ieder oppervlak kunnen worden aangebracht. 
• Windenergie: een grote windturbine (150-250m hoog) wekt relatief veel groene stroom op, maar ook kleine turbines (15m) en zelfs nokturbines op daken doen hun intrede. 
• Aardwarmte: deze is in ondiepe of (ultra)diepe vorm als schone energiebron beschikbaar. 
• Waterkracht: ook stromend water kan een bron van duurzame energie zijn. Anders dan in landen met veel hoogteverschil (Noorwegen, Zwitserland) is het potentieel in Nederland echter heel beperkt.
• Aquathermie: thermische energie uit oppervlaktewater, afvalwater, drinkwater en rioolwater.
• Biomassa: planten en bomen slaan energie op die wij door verbranding of vergisting weer kunnen gebruiken. Groeit er (uiteindelijk) net zoveel biomassa weer aan als wat we oogsten, dan is het in principe klimaatneutraal. 

In steeds meer huishoudens wordt eigen energie opgewekt of worden energiebesparende maatregelen toegepast. In toenemende mate maken bewoners gebruik van zonnepanelen, zoeken ze alternatieven voor aardgas en kiezen ze voor verwarming door middel van warmtepompen.

Bron:  SvU (2019); Energietransitie in de provincie Utrecht

In 2030 is 500 kilometer gasleiding in de provincie verouderd 

Er ligt ruim 7.300 kilometer aan gasleidingen in de provincie Utrecht (inclusief Vijfherenlanden). Hiervan was in 2018 ruim 500 kilometer wegens ouderdom (7%) te vervangen voor 2030, ongeveer 100 meter per werkdag. Eén derde van alle leidingen is ouder dan 30 jaar. Stedin laat met een open data kaart zien waar de komende jaren de gasleidingen moeten worden vervangen. Zo kunnen gemeenten, woningcorporaties en energiecollectieven zien wanneer natuurlijke momenten ontstaan om voor duurzame alternatieven te kiezen in plaats van aardgas. De opgave van te vervangen leidingen voor 2030 is het grootst in Amersfoort (133 km), Utrecht (91 km), Zeist (64 km) en Utrechtse Heuvelrug (62 km).

Bron: berekening op basis van open data Stedin 2018