Huishoudens

Verschillen levensverwachting tussen mannen en vrouwen

Het NIDI (Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut) voorspelt een algehele sterke toename van het aantal 80-plussers en schat dat het aandeel 80-plussers in Nederland in 2050 tussen de 8% en 13% uitkomt. (NIDI, 2021) De tabel geeft een beeld van het aantal ouderen per leeftijdsgroep in de komende decennia binnen de provincie. Volgens deze prognose zijn er in 2040 114.700 inwoners van 80 jaar of ouder.

Prognose aantal inwoners provincie Utrecht vanaf 65 jaar, 2020-2050

 

65 tot 70 jaar

70 tot 75 jaar

75 tot 80 jaar

80 tot 85 jaar

85 tot 90 jaar

90 tot 95 jaar

95 jaar of ouder

2020

67.000

62.300

41.500

28.500

16.900

7.200

1.900

2030

83.400

70.400

57.300

47.400

24.500

10.100

2.700

2040

84.000

83.000

73.100

55.700

36.000

18.500

4.500

2050

74.900

70.200

74.700

67.800

48.700

24.000

7.700

Bron: CBS

Al langere tijd is de gemiddelde levensverwachting van vrouwen hoger dan van mannen. Volgens de prognoses zal dat ook de komende decennia het geval blijven. In 2020 was de levensverwachting (het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd) bij de geboorte 79,7 jaar voor mannen en 83,1 jaar voor vrouwen. Als men de leeftijd van 65 heeft bereikt, verandert de prognose. Mannen die in 2020 65 jaar zijn geworden, worden naar verwachting gemiddeld 83,6 jaar en vrouwen 86,2 jaar. Vrouwen hebben vanaf hun 65ste dus gemiddeld 2,6 jaar langer te leven dan mannen. (VZinfo)

Verschillen in groei zijn ook terug te vinden in de huishoudensamenstelling van ouderen in de toekomst. Het CBS voorspelt dat de sterkste groei zal plaatsvinden in het aantal eenpersoonshuishoudens. (CBS, 2015) Het aandeel  seniore vrouwen dat alleen woont blijft dat van seniore mannen sterk overstijgen. Het aantal alleenwonende vrouwen van 65 jaar of ouder zal volgens de prognose groeien van 655 duizend in 2015 naar bijna 1,2 miljoen in 2050 in heel Nederland. Het aantal alleenwonende mannen in die leeftijdscategorie groeit in die periode naar verwachting van 260 duizend naar 650 duizend. In 2015 waren in deze leeftijdscategorie vier op de tien vrouwen alleenwonend en bijna twee op de tien mannen. Naar verwachting wonen in 2050 bijna vijf op de tien vrouwen van 65 jaar of ouder alleen, tegen drie op de tien mannen in deze leeftijdsgroep. Bewoners van een verzorgings- of verpleeghuis zijn in deze tellingen niet meegenomen. (CBS, 2016)

Prognose aandeel ouderen met een migratie-achtergrond

Prognosecijfers over hoeveel inwoners van 65 jaar of ouder in 2040 een migratie-achtergrond hebben zijn momenteel nog niet voor alle gemeenten voorhanden. Voor de gemeenten waar wel cijfers over bekend zijn, zien we vooral relatief hoge verwachte aantallen ouderen met een niet-westerse migratie-achtergrond in de gemeenten Amersfoort (circa 4.500), Nieuwegein (circa 1.800) en Veenendaal en Zeist (ieder circa 1.500).

Prognose aantal en aandeel ouderen met een niet-westerse migratieachtergrond provincie Utrecht in 2040

 

Prognose aantal 65-plussers met een niet-westerse migratieachtergrond  [2040]

Prognose % 65-plussers onder bevolking met niet-westerse migratieachtergrond [2040]

Prognose % 80-plussers onder bevolking met niet-westerse migratieachtergrond [2040]

Amersfoort

4.452

15%

3%

Baarn

478

11%

3%

Bunnik

221

9%

2%

Bunschoten

321

11%

2%

De Bilt

617

12%

3%

De Ronde Venen

*

*

*

Eemnes

131

9%

2%

Houten

789

15%

4%

IJsselstein

971

17%

4%

Leusden

513

10%

2%

Lopik

180

11%

2%

Montfoort

190

10%

2%

Nieuwegein

1.776

17%

4%

Oudewater

111

10%

2%

Renswoude

46

10%

3%

Rhenen

253

12%

2%

Soest

923

13%

3%

Stichtse Vecht

*

*

*

Utrecht

*

*

*

Utrechtse Heuvelrug

709

12%

3%

Veenendaal

1.474

16%

3%

Vijfheerenlanden

 *

 *

 *

Wijk bij Duurstede

312

12%

3%

Woerden

912

14%

3%

Woudenberg

156

11%

3%

Zeist

1.486

14%

3%

Totaal muv * gemeenten

17.021

14%

3%

Bron: ggdru.buurtmonitor.nl  *Hier zijn geen cijfers van voorhanden

Nieuwe typologie gemeenten: provincie Utrecht rijk aan ‘welvarende woongemeenten’ 

Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) heeft in 2021 een nieuwe systematiek geïntroduceerd om gemeenten in te delen. Dit heeft ze gedaan omdat gemeenten een steeds centralere schakel vormen vanuit het Rijk in de benadering van maatschappelijke opgaven. Decentrale partijen kunnen volgens SCP beter bediend worden vanuit het Rijk als er niet gewerkt wordt met een ‘gemiddeld beeld’ van gemeenten, maar met een indeling die verwijst naar belangrijke kenmerken van bewoners in relatie tot maatschappelijke opgaven.

De indeling waar het SCP mee komt, omvat vier groepen: kleinschalige gemeenten, overwegend kleinstedelijke gemeenten, universiteitssteden en welvarende woongemeenten. Alle Nederlandse gemeenten zijn volgens deze systematiek ingedeeld1. 

Kleinschalige gemeenten

Provincie Utrecht

  • Binnen provincie Utrecht gaat het om 12 van de 26 gemeenten en 25% van de provinciale bevolking. Het betreft Bunschoten, IJsselstein, Lopik, Montfoort, Oudewater, Renswoude, Rhenen, Veenendaal, Vijfheerenlanden, Wijk bij Duurstede, Woerden en Woudenberg. 

Landelijk 

  • Dit type gemeente komt in heel Nederland het vaakst voor (58%) en omvat ruim een derde van alle Nederlanders (36%). De provincie Utrecht wijkt af van dit beeld omdat slechts 25% van alle inwoners in dit type gemeente woont. 

Algemene kenmerken

  • Met een gemiddelde omvang van iets meer dan 30.000 inwoners gaat het hier om de naar inwonertal kleinere gemeenten.
  • Een groot aandeel inwoners woont in traditioneel gezinsverband, relatief weinig inwoners wonen alleen en ook eenoudergezinnen komen relatief weinig voor.  
  • Relatief veel inwoners hebben een laag opleidingsniveau, maar als het gaat om het inkomen is het beeld gemiddeld; zowel uitschieters naar boven als naar beneden komen niet zo vaak voor. Dat het vermogen toch vrij hoog is, wijst mogelijk op een groot aandeel woningbezitters.
  • Weinig inwoners hebben een migratieachtergrond.  
  • Bevolkingssamenstelling kan als relatief homogeen en traditioneel worden omschreven. Een groot aandeel van de bewoners (35%) is actief als vrijwilliger. Relatief weinig inwoners zijn eenzaam. 

Overwegend kleinstedelijke gemeenten

Provincie Utrecht

  • Binnen provincie Utrecht gaat het om 3 van de 26 gemeenten en 21% van de provinciale bevolking. Het betreft Amersfoort, Nieuwegein en Zeist. 

Landelijk 

  • Dit type gemeente komt in Nederland 87 keer voor (25% van alle gemeenten), maar omvat tegelijkertijd bijna een derde van alle Nederlanders (32%). De provincie Utrecht wijkt af van dit beeld omdat slechts 21% van alle inwoners in dit type gemeente woont. 

Algemene kenmerken

  • Bestaat overwegend uit gemeenten die een stedelijk woonmilieu bieden op een kleinschaliger niveau dan wat vaak onder een stad wordt verstaan. 
  • Vaak woongemeenten in de nabijheid van grotere steden of om gemeenten met een regionale centrumfunctie. 
  • Relatief veel personen met een laag opleidingsniveau, een laag inkomen en weinig eigen vermogen. Er zijn relatief veel inwoners met schulden en/of die WAO-uitkering ontvangen. Daarmee herbergen deze gemeenten relatief veel kwetsbare bewonersgroepen.  
  • Relatief weinig inwoners doen vrijwilligerswerk. Ongezonde leefstijlen komen hier relatief vrij vaak voor en er wonen relatief veel inwoners met een lichamelijke beperking. Ook zijn relatief veel inwoners eenzaam. 

Universiteitssteden

Provincie Utrecht 

  • Binnen de provincie Utrecht gaat het hier om de gemeente Utrecht en omvat 26% van de provinciale bevolking. 

Landelijk 

  • Omvat in Nederland 17 gemeenten en daarbij een kwart van de Nederlanders (25%). De provincie Utrecht (met 26% inwoners in een universiteitsstad) wijkt daarmee niet af van het landelijk gemiddelde. 

Algemene kenmerken 

  • Inwoners zijn relatief jong en wonen vaak alleen. 
  • Samenstelling is divers: tegenover een groot aandeel inwoners met een laag inkomen, schulden en/of een WW-uitkering staat ook een groot aandeel hoogopgeleiden. 
  • Gemiddeld heeft ruim een derde van de inwoners een migratieachtergrond (34%).  
  • Relatief weinig inwoners doen vrijwilligerswerk (26%) 
  • Net als bij de overwegend kleinstedelijke gemeenten ligt ook hier het aandeel rokers hoog en zijn veel mensen eenzaam, maar overgewicht komt hier juist relatief weinig voor. 

Welvarende woongemeenten

Provincie Utrecht 

  • Binnen de provincie Utrecht gaat het om 10 van de 26 gemeenten en 28% van de provinciale bevolking. Het betreft: Baarn, De Bilt, Bunnik, Eemnes, Houten, Leusden, De Ronde Venen, Soest, Stichtse Vecht en Utrechtse Heuvelrug. 

Landelijk 

  • In heel Nederland gaat het om 46 gemeenten van dit type en 8% van het totaal aantal inwoners. De provincie Utrecht wijkt sterk af van dit gemiddelde doordat het hier om 28% van de totale bevolking gaat. 

Algemene kenmerken 

  • Qua gemiddeld inwonertal onderscheidt dit type zich niet van de kleinschalige gemeenten.  
  • Gemiddeld genomen zijn de inwoners op hoge leeftijd en vooral welvarend. Het aandeel huishoudens met hoge inkomens is hoog, net als het vermogen. Het aandeel hoogopgeleiden ligt hier nog hoger dan in de universiteitssteden.  
  • Gemiddeld genomen hebben inwoners een gezonde leefstijl, zoals blijkt uit het lage aandeel rokers en mensen met overgewicht. Ook zijn relatief weinig mensen eenzaam. Vrij veel bewoners doen vrijwilligerswerk (33%). 
indeling in soorten gemeenten door SCP

Burgerlijke staat: beneden gemiddeld aandeel gescheiden- en verweduwde inwoners in provincie Utrecht 

Gemiddeld in de provincie Utrecht is, van alle inwoners van 15 jaar of ouder, 42% ongehuwd, 45% gehuwd, 9% gescheiden en 5% verweduwd. Onder ‘gehuwd’ worden zowel degenen begrepen die een huwelijk zijn aangegaan als een geregistreerd partnerschap. ‘Gescheiden’ wordt opgevat als een ontbinding van zowel een huwelijk als geregistreerd partnerschap. Vergelijken we bovenstaande gemiddelden met die voor heel Nederland dan valt op dat er in de provincie Utrecht relatief minder gescheiden - (8,5% in Utrecht ten opzichte van 9,3% in Nederland) en verweduwde inwoners zijn (5,1% in Utrecht ten opzichte van 5,8% in heel Nederland). De provincie kent net iets meer ongehuwden dan in Nederland totaal (41,8% ten opzichte van 39,6%). 

Relatief heel veel ongehuwden wonen er in de twee grootste steden van de provincie, gemeente Utrecht (58%) en Amersfoort (40,3%), relatief weinig in Bunschoten (29,1%), Renswoude (30,7%) en Woudenberg (30,9%). Relatief veel gescheidenen wonen in de gemeenten Eemnes (11,2%), Baarn (10,7%) en IJsselstein (10,1%), relatief weinig in Bunschoten (5,8%), Renswoude (6,1%) en Woudenberg (6,4%). Verweduwden wonen er binnen de provincie Utrecht relatief veel in Baarn en De Bilt (beide 7,6%) en Utrechtse Heuvelrug (7,3%) en relatief weinig in de gemeente Utrecht (3,2%), Houten (4,4%) en Amersfoort (4,6%).  

Burgerlijke staat inwoners provincie Utrecht (2021) 

  

Totale bevolking (aantal) 

Inwoners 15 jaar of ouder (aantal) 

Ongehuwd (in % van inwoners 15 jaar of ouder) 

Gehuwd (in % van inwoners 15 jaar of ouder)*  

Gescheiden (in % van inwoners 15 jaar of ouder)** 

Verweduwd (in % van inwoners 15 jaar of ouder) 

Nederland 

17.475.415 

14.763.684 

39,6 

45,2 

9,3 

5,8 

Utrecht (provincie) 

1.361.153 

1.130.290 

41,8 

44,6 

8,5 

5,1 

Amersfoort 

157.462 

129.505 

40,3 

45,1 

9,9 

4,6 

Baarn 

24.792 

20.910 

36,5 

45,2 

10,7 

7,6 

De Bilt 

43.384 

35.993 

35,5 

47,6 

9,3 

7,6 

Bunnik 

15.341 

12.555 

34,2 

52 

7,4 

6,4 

Bunschoten 

22.019 

17.776 

29,1 

60 

5,8 

5,1 

Eemnes 

9.362 

7.867 

34,8 

48,6 

11,2 

5,4 

Houten 

50.223 

40.921 

35,8 

51,8 

8 

4,4 

IJsselstein 

33.819 

28.301 

36,8 

47,7 

10,1 

5,5 

Leusden 

30.544 

25.555 

31,7 

53,2 

9 

6,1 

Lopik 

14.456 

12.081 

36,5 

51,6 

6,6 

5,4 

Montfoort 

13.896 

11.526 

36,3 

51 

7,4 

5,4 

Nieuwegein 

63.866 

54.097 

38,3 

46,4 

10 

5,3 

Oudewater 

10.138 

8.469 

37 

48,6 

7,6 

6,7 

Renswoude 

5.556 

4.397 

30,7 

58,6 

6,1 

4,7 

Rhenen 

20.203 

16.697 

31,5 

54 

7,7 

6,8 

De Ronde Venen 

44.720 

37.829 

35,4 

49,8 

8,9 

5,9 

Soest 

46.906 

39.418 

34,1 

49,5 

9,8 

6,6 

Stichtse Vecht 

65.108 

54.179 

35,6 

48,9 

9,5 

6 

Utrecht (gemeente) 

359.370 

299.138 

58 

31,8 

7,1 

3,2 

Utrechtse Heuvelrug 

49.946 

41.965 

33,7 

50,1 

8,9 

7,3 

Veenendaal 

66.912 

54.729 

32,6 

53,1 

8,6 

5,7 

Vijfheerenlanden 

57.829 

47.862 

33,4 

52,4 

7,7 

6,4 

Wijk bij Duurstede 

23.925 

20.106 

32,5 

52,9 

9,1 

5,5 

Woerden 

52.694 

43.574 

37,4 

48,7 

8,2 

5,7 

Woudenberg 

13.639 

10.960 

30,9 

56,6 

6,4 

6,1 

Zeist 

65.043 

53.880 

39,9 

44,1 

9,7 

6,3 

Bron: CBS 

* Gehuwd: burgerlijke staat die ontstaat na sluiting van huwelijk of het aangaan van een geregistreerd partnerschap. ** Gescheiden: burgerlijke staat die ontstaat na ontbinding van een huwelijk door echtscheiding of na ontbinding van een geregisterd partnerschap (anders dan door overlijden van de partner).

Huishoudengrootte in provincie Utrecht iets bovengemiddeld 

In 2020 bestaat een gemiddeld huishouden in Nederland uit 2,14 personen. Voor de provincie Utrecht ligt dit net iets hoger, namelijk op 2,19. Gemeenten waar dit gemiddelde het hoogst is, zijn Bunschoten (2,58), Woudenberg en Lopik (beide 2,54). Relatief het minst aantal personen per huishouden zijn er in de gemeente Utrecht (1,95), Baarn en Zeist (beide 2,14).  

Voor de provincie Utrecht en Nederland totaal geldt dat er een afname te zien is van de gemiddelde huishoudengrootte tussen 1995 en 2020. Voor Nederland gaat die afname van 2,35 in 1995 naar 2,14 in 2020. Voor de provincie Utrecht is de afname iets minder sterk, deze gaat van 2,32 naar 2,19. Binnen de provincie Utrecht zijn er twee gemeenten waar de gemiddelde huishoudengrootte juist toenam in deze periode: de gemeente Utrecht ging van een gemiddelde huishoudengrootte van 1,87 in 1995 naar 1,95 in 2020 en de gemeente De Bilt, deze ging in deze periode van 2,19 naar 2,20 personen per huishouden.  

Ontwikkeling gemiddelde huishoudensgrootte provincie Utrecht, 1995-2020

Gemiddelde huishoudensgrootte, aantal personen per huishouden 

  

1995 

2000 

2005 

2010 

2015 

2020 

Nederland 

2,35 

2,3 

2,27 

2,22 

2,17 

2,14 

Utrecht (provincie) 

2,32 

2,28 

2,26 

2,22 

2,19 

2,19 

Amersfoort 

2,29 

2,3 

2,3 

2,29 

2,28 

2,24 

Baarn 

2,26 

2,19 

2,19 

2,18 

2,14 

2,14 

De Bilt 

2,19 

2,19 

2,25 

2,2 

2,19 

2,2 

Bunnik 

2,61 

2,52 

2,43 

2,38 

2,32 

2,34 

Bunschoten 

3,07 

2,96 

2,86 

2,74 

2,63 

2,58 

Eemnes 

2,65 

2,58 

2,56 

2,48 

2,39 

2,32 

Houten 

2,82 

2,78 

2,67 

2,59 

2,5 

2,46 

IJsselstein 

2,56 

2,49 

2,49 

2,44 

2,4 

2,35 

Leusden 

2,66 

2,54 

2,46 

2,37 

2,33 

2,3 

Lopik 

2,92 

2,83 

2,77 

2,66 

2,62 

2,54 

Montfoort 

2,84 

2,69 

2,65 

2,56 

2,52 

2,45 

Nieuwegein 

2,49 

2,37 

2,3 

2,24 

2,18 

2,15 

Oudewater 

2,7 

2,61 

2,53 

2,49 

2,43 

2,37 

Renswoude 

3,01 

2,92 

2,82 

2,77 

2,72 

2,6 

Rhenen 

2,55 

2,5 

2,48 

2,48 

2,43 

2,39 

De Ronde Venen 

2,67 

2,56 

2,52 

2,43 

2,37 

2,31 

Soest 

2,37 

2,33 

2,3 

2,26 

2,25 

2,24 

Stichtse Vecht 

 * 

 * 

 * 

 * 

2,31 

2,28 

Utrecht (gemeente) 

1,87 

1,84 

1,89 

1,89 

1,91 

1,95 

Utrechtse Heuvelrug 

 * 

 * 

 * 

2,28 

2,21 

2,22 

Veenendaal 

2,67 

2,59 

2,54 

2,46 

2,4 

2,35 

Vijfheerenlanden 

 * 

 * 

 * 

 * 

 * 

2,4 

Wijk bij Duurstede 

2,74 

2,64 

2,59 

2,49 

2,39 

2,35 

Woerden 

2,67 

2,55 

2,52 

2,45 

2,39 

2,36 

Woudenberg 

2,78 

2,68 

2,64 

2,57 

2,54 

2,54 

Zeist 

2,2 

2,13 

2,13 

2,12 

2,11 

2,14 

Bron: CBS  * Geen cijfers beschikbaar 

Relatief laag aantal eenouderhuishoudens in provincie Utrecht

Van alle huishoudens in Nederland is in 2019 7,3% een eenouderhuishouden. Dit is een kleine procentuele groei ten opzichte van 2014 toen het 7,1% was. In de provincie Utrecht is het percentage eenouderhuishoudens lager dan landelijk gemiddeld, namelijk 6,6%. Provincies met een groot aandeel eenouderhuishoudens zijn Flevoland (10,1%), Zuid-Holland (8,4%) en Noord-Holland (8,1%). Kijken we naar de percentages binnen de provincie Utrecht, dan zien we dat er relatief weinig eenouderhuishoudens zijn in de gemeente Renswoude (4,3%) en Bunschoten (5,3%). Relatief veel eenouderhuishoudens zijn er in 2019 in de gemeente IJsselstein (8,7%) en Nieuwegein (7,9%).

Onderzoek over de afgelopen 18 jaar laat zien dat voor de meeste kinderen geldt dat zij niet hun hele jeugd in een eenouderhuishouden woonden. Volgens het CBS heeft de helft van de kinderen maximaal zes jaar met hun alleenstaande ouder gewoond, 30% korter dan drie jaar. Ongeveer één op de honderd kinderen heeft tijdens hun jeugd nooit een andere huishoudenssituatie dan met één ouder meegemaakt. Op 1 januari 2020 woonde 16% van alle kinderen in Nederland (jonger dan 18 jaar) in een eenouderhuishouden.

Bron: CBS statline, CBS (2020) Een op drie kinderen brengt deel jeugd door in eenouderhuishouden

Eenouderhuishoudens naar provincie

 

2014

2019

Groningen

6,2%

6,5%

Friesland

6,3%

6,7%

Drenthe

6,4%

6,8%

Overijssel

6,0%

6,5%

Flevoland

9,7%

10,1%

Gelderland

6,3%

6,5%

Utrecht

6,3%

6,6%

Noord-Holland

8,0%

8,1%

Zuid-Holland

8,1%

8,4%

Zeeland

6,1%

6,4%

Noord-Brabant

6,4%

6,8%

Limburg

6,7%

6,8%

Nederland

7,1%

7,3%

Bron: CBS

Eenouderhuishoudens naar gemeente provincie Utrecht

 

2014

2019

Amersfoort

7,4%

7,7%

Baarn

7,3%

7,0%

De Bilt

6,5%

6,9%

Bunnik

5,6%

5,5%

Bunschoten

4,7%

5,3%

Eemnes

7,8%

7,7%

Houten

7,2%

7,4%

IJsselstein

8,0%

8,7%

Leusden

6,0%

6,3%

Lopik

5,6%

6,1%

Montfoort

5,9%

6,0%

Nieuwegein

7,7%

7,9%

Oudewater

5,6%

6,1%

Renswoude

4,6%

4,3%

Rhenen

5,6%

5,5%

De Ronde Venen

7,0%

7,3%

Soest

6,6%

6,8%

Stichtse Vecht (v.a. 2011)

6,9%

7,2%

Utrecht

5,4%

5,6%

Utrechtse Heuvelrug

5,4%

5,7%

Veenendaal

6,7%

7,0%

Vijfheerenlanden

NB

6,9%

Wijk bij Duurstede

7,1%

6,8%

Woerden

6,2%

6,8%

Woudenberg

4,8%

5,9%

Zeist

6,4%

7,2%

Bron: CBS

    Databank

    In de databank vindt u onder andere de indicatoren:

    • huishoudens totaal
    • prognose huishoudens 2040
    • eenpersoonshuishoudens
    • eenouderhuishoudens
    • meerpersoonshuishoudens met kinderen
    • meerpersoonshuishoudens zonder kinderen
    • huishoudens overig

    Meer weten?

    www.cbs.nl

    www.nidi.nl